Jakie jest znaczenie piosenki Bella Ciao?

"Bella Ciao" co to za piosenka?

Bella Ciao po polsku w dosłownym tłumaczeniu znaczy “piękna cześć” i jest to tytuł włoskiej piosenki partyzanckiej z okresu II wojny światowej. Mogą to być słowa powitania lub pożegnania (witaj piękna lub żegnaj piękna). Ta piosenka ludowa jest bardzo popularna we Włoszech i znają ją praktycznie wszyscy, zarówno starsi jak i młodsi. Autor tekstu i muzyki jest nieznany.

Bella Ciao przez wiele osób jest traktowana z dużym szacunkiem, można by powiedzieć, iż posiada status piosenki patriotycznej. Śpiewa się ją na różnych uroczystościach związanych z obchodami rocznic II wojny światowej. Jedną z takich okazji jest 25 kwietnia kiedy to we Włoszech przypada Dzień Wyzwolenia (Festa della Liberazione) czyli zakończenia II wojny światowej.

Piosenka ta jest także często śpiewana na różnego rodzaju manifestacjach i akcjach protestu. Związana zdecydowanie z lewicowymi ugrupowaniami politycznymi.

Tekst piosenki Bella Ciao

Stamattina mi son svegliato
oh bella ciao, bella ciao, bella ciao, ciao, ciao,
Stamattina mi son svegliato
e ho trovato l’invasor.

Oh partigiano, portami via
oh bella ciao, bella ciao, bella ciao, ciao, ciao,
oh partigiano, portami via,
che mi sento di morir.

E se io muoio lassù in montagna
oh bella ciao, bella ciao, bella ciao, ciao, ciao,
e se io muoio lassù in montagna
tu mi devi seppellir.

E seppellire sulla montagna,
oh bella ciao, bella ciao, bella ciao, ciao, ciao,
seppellire sulla montagna
sotto l’ombra di un bel fior.

E quelle genti che passeranno,
oh bella ciao, bella ciao, bella ciao, ciao, ciao,
e quelle genti che passeranno
mi diranno: "Che bel fior".

È questo il fiore del partigiano,
oh bella ciao, bella ciao, bella ciao, ciao, ciao,
è questo il fiore del partigiano
morto per la libertà.

Polskie tłumaczenie Bella Ciao

Rano się obudziłem
oh bella ciao, bella ciao, bella ciao, ciao, ciao,
rano się obudziłem
i znalazłem najeźdźcę. 

O partyzancie, zabierz mnie z sobą
oh bella ciao, bella ciao, bella ciao, ciao, ciao,
o partyzancie zabierz mnie z sobą, 
bo czuję, jakbym umierał.

A jeśli umrę tam gdzieś w górach 
oh bella ciao, bella ciao, bella ciao, ciao, ciao,
a jeśli umrę tam gdzieś w górach 
musisz mnie pochować.

I pochowaj na górze, 
oh bella ciao, bella ciao, bella ciao, ciao, ciao,
pochowaj na górze,
w cieniu pięknego kwiatu

A ludzie, którzy będą przechodzić
oh bella ciao, bella ciao, bella ciao, ciao, ciao,
a ludzie, którzy będą przechodzić
powiedzą mi: “Jaki piękny kwiat”!

To jest kwiat partyzanta
oh bella ciao, bella ciao, bella ciao, ciao, ciao,
to jest kwiat partyzanta 
poległego za wolność.

Rys historyczny

W 1925 roku założyciel partii faszystowskiej Benito Mussolini ustanowił dyktaturę we Włoszech. Sam stanął na czele państwa i zaczął nim rządzić. Duce, bo tak każe się nazywać, ustanowił także “Prawa faszystowskie” zgodnie z którymi nikt nie mógł sprzeciwiać się reżimowi i krytykować działań i decyzji Mussoliniego. 

W 1939 roku stojący na czele partii nazistowskiej Adolf Hitler, napadając na Polskę, rozpoczyna II wojnę światową, rok później w 1940 roku do tej wojny przystępują także Włochy,  Duce staje po stronie niemieckiej. 

W 1943 roku kraj podzielony został praktycznie na dwie części: Południe zostało wyzwolone od faszyzmu i nazizmu przez wojska angielskie i amerykańskie, natomiast na Północy Mussolini utworzył nowe państwo zarządzane przez niego, ale będące pod kontrola niemiecką. 

W 1943 roku we Włoszech powstał Ruch Oporu (tzw. Resistenza), którego celem miała być akcja wyzwolenia kraju z rąk faszystów i nazistów. Była to odpowiedź Włochów, których coraz większa liczba zaczynała przeciwstawiać się okupacji i ruch partyzancki stawał się coraz bardziej wyraźniejszy i gotowy do działania. 

Partyzanci ukrywali się w górach, zwłaszcza w Apeninach. Misje przesyłania wiadomości i rozkazów powierzano kobietom, które docierały do odbiorców pieszo lub na rowerach. Partyzanci to ludzie z różnych klas społecznych, byli wśród nich ludzie z miast i wsi, robotnicy, studenci, księża…. Zrzeszała ich wspólna idea i niezadowolenie z ówczesnego stanu władzy jaki panował. Piosenka Bella Ciao stała się symbolem tej walki.  

W 1945 roku w połowie kwietnia partyzanci zarządzili ogólne powstanie i zaczęli serię ataków celem wyzwolenia większych miasta. Walki trwały do początku maja 1946 roku. Święto Wyzwolenia świętuje się 25 kwietnia, jest to dzień wyzwolenia Turynu i Mediolanu. 

Ponadczasowe znaczenie Bella Ciao

Pomimo, że od czasów wojny minęło juz wiele czasu pieśń Bella Ciao stała się symbolem, pieśnią protestu. Wykonywana głównie we Włoszech, przekroczyła jednak granice i coraz częściej słychać ją w innych krajach. Na fakt wykorzystania jej jako pieśń protestu są wykorzystane w niej słowa.

Treść nie ma wydźwięku ani politycznego ani religijnego, dlatego jest w stanie wyrazić uczucia wielu osób. Wróg jest nazwany “invasor” czyli intruz, okupant, najeźdźca, wróg. Pieśń wyraża uniwersalne wartości wolnościowe i opozycyjne w stosunku do wszelkiej formy dyktatury i konfliktów zbrojnych. 

Dużą popularność i znaczną rozpoznawalność poza granicami Włoch dała Bella Ciao wykorzystanie jej w cieszącą się dużą oglądalnością serii “Dom z papieru” (wł “La casa di carta”, hisz. "La casa de papel" ). 

Ciao bella czy bella ciao? 

Należy wspomnieć, że określenie Bella Ciao we Włoszech kojarzy się wyłącznie z piosenką partyzancką. Natomiast znane i często używane określenie Ciao bella ma zupełnie inne znaczenie. Zapewne osoby związane z włoską kulturą i zwyczajami znają to określenie i słyszały je podczas pobytu we Włoszech. Ciao bella (pl. cześć piękna) to forma pozdrowienia jakie chłopcy lub mężczyźni zwracają się do dziewczyn, kobiet które chcą zaczepić lub poznać, nawiązać rozmowę. Jest właściwie synonimem włoskiego podrywacza, osoby dość śmiałej, która pragnie zaczepić kobietę, głównie z innego kraju, choć nie tylko.